Przypadek 6

DOBROWOLNA STERYLIZACJA MĘŻCZYZN

Pełnoletni nieżonaty mężczyzna zwraca się z prośbą o podwiązanie nasieniowodów, aby pozwolić sobie na swobodne życie seksualne z przygodnymi partnerkami.

a) Prawo do stosowania takiej praktyki.
b) Dobrowolna zgoda pacjenta.
c) Precyzyjność oświadczenia woli pacjenta.
d) Odpowiedzialność lekarska.

Powrót do strony głównej

1. Prawo międzynarodowe

a) Jeśli rozwój psychiczny pacjenta pozwoli mu dobrze zrozumieć konsekwencje jego prośby, nie ma żadnej potrzeby zabraniać jej wykonania, nawet wtedy, gdy poprzez nieodwracalną sterylizację pacjent definitywnie rezygnuje z podstawowego prawa do prokreacji. Nawiązać jednak trzeba do punktu "a" przypadku 5. Oczywiście odpowiedź będzie odwrotna, jeśli interwencja lekarza może być niebezpieczna, ze względu na wiek, dla zdrowia pacjenta. W tym wypadku lekarz musi chronić zdrowie pacjenta, ponieważ jego obowiązek polega na tym, aby leczyć chorego albo łagodzić cierpienia, a nie by wyrządzać krzywdę.
b) Dobrowolna zgoda pacjenta jest nieodzowna. Nie podlega żadnej dyskusji, że powinien on otrzymać pełną informację, pozwalającą dokładnie zrozumieć plusy i minusy proponowanej operacji lub leczenia.
c) Żadnej odpowiedzi nie ma.
d) Żadnej odpowiedzi nie ma.

2. Etyka

   W omawianej kwestii żadnych specyficznych międzynarodowych dokumentów deontologicznych nie ma.
   "Europejski przewodnik etyki" (1986) mówi tylko, że lekarz, na prośbę pacjenta, udziela mu wszelkich informacji na temat rozmnażania i antykoncepcji.
   Deklaracja z Rancho Mirage (1986) na temat wolności zawodowej lekarza zwraca uwagę na jego prawo do wyrażania zawodowej oceny i podejmowania samodzielnych decyzji odnośnie do leczenia, o charakterze zarówno klinicznym, jak i etycznym, ale w Rezolucji z Wiednia (1988) dodaje się, że nawet w interesie pacjenta i za jego świadomą i dobrowolną zgodą (Deklaracja Lizbońska z 1981 r. i "Europejski przewodnik etyki" z 1986 r., artykuł 4) lekarz nie może zastąpić koncepcji jakości życia pacjenta swoim pojmowaniem tej kwestii.

3. Moralność religijna

a) Katolicka. Dobrowolna sterylizacja jest niedopuszczalna z punktu widzenia moralności katolickiej, ponieważ zaprzecza zasadzie "nierozporządzalności" ciała ludzkiego i dlatego jest ona dopuszczalna tylko z przyczyn terapeutycznych [Paweł VI, Humanae Vitae, n. I7; Pius XII, AAS 50 (1958), s. 734-735].
b) Protestancka. Przypadek ten odnosi się do odpowiedzialności zarówno pacjenta, jak i lekarza. Można zadać tu pytanie: co to znaczy postępować w sposób odpowiedzialny? Motywy podjęcia takiej decyzji wydają się błahe i w dużym stopniu sporne. Obowiązkowa rozmowa z pacjentem może pozwolić lekarzowi lepiej zrozumieć, do czego on tak naprawdę dąży, i postąpić właściwie.
c) Żydowska. Obowiązek prokreacji spoczywa głównie na mężczyźnie; jest więc zabronione, aby mężczyzna podejmował jakiekolwiek kroki pozbawiające go możliwości prokreacji. Tora potępia i odrzuca zachowanie Onana, uważając je za najcięższe naruszenie Prawa, ponieważ niszczy on życie na samym jego początku ("marnował nasienie, wylewając je na ziemię" - Rdz 38,9).
d) Muzułmańska. Podwiązanie nasieniowodów u nieżonatego mężczyzny jest niedopuszczalne, jest amoralne i naganne, ponieważ chce on prowadzić swobodne życie seksualne.
e) Buddyjska. Odpowiedź wydaje się negatywna: zwrócenie się z prośbą o taką operację jest przyrodzonym prawem (z punktu widzenia buddyzmu), jeśli ta operacja nie stworzy problemów innym. Jednak: - sprzyja rozwiązłości; generalnie w przywiązaniu (między innymi pożądaniu fizycznemu) buddyzm widzi główną przyczynę cierpienia człowieka (choć nie oznacza to, że zgadza się z inną skrajnością - ze wstrzemięźliwością). "Szczęśliwie żyjemy bez tęsknot za rozkoszami zmysłowymi" (werset o szczęściu - Dhammapada, 199); - problemem pozostaje odwracalność operacji.

Powrót do strony głównej

Opracowano na podstawie "Medycyna a prawa człowieka"
- książki wydanej w porozumieniu z Europejskim Sekretariatem ds. Wydawnictw Naukowych (SEPS)
- inicjatorem jej przekładu na język polski - przy współudziale Rady Europy.
Przełożyła Iwona Kaczyńska. Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 1996.
Opublikowano w Internecie za zgodą wydawcy.

Oprac.: lek. Jarosław Kosiaty, e-mail: jkosiaty@esculap.pl
Adres serwisu: etyka.doktorzy.pl