Przypadek 54

SWOBODNY OBIEG INFORMACJI

Banki danych chronione tajemnicą zawodową. Anonimowe statystyki epidemiologiczne.

Powrót do strony głównej

1. Prawo międzynarodowe

   W razie niezachowania tajemnicy zawodowej, chroniącej w bankach danych informacji o pacjentach, mogą być one wykorzystane dla "samowolnej lub bezprawnej ingerencji w życie prywatne lub rodzinne", zakazanej przez art. 17 (1) i (2) Paktu Cywilnego i art. 8 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka.
   Ponadto łatwo jest wyobrazić sobie, że lektura danych (dostępnych dla wszystkich) zawartych w banku może przerodzić się w różne formy dyskryminacji (na przykład przy przyjęciu do pracy), które są zakazane przez wszystkie dokumenty prawa międzynarodowego, dotyczące praw człowieka. Mówią o tym Europejska Konwencja Praw Człowieka w części dotyczącej obchodzenia się z danymi o charakterze osobistym, a także aneks do zalecenia nr R (81) 1 Rady Europy (23 stycznia 1981), dotyczący zasad stosowanych w automatycznych bankach danych medycznych, zwłaszcza zasad 1.2, 4.1, 4.2, 4.3, 5 i 6 oraz załącznik do zalecenia nr R (83) 10 Rady Europy (23 września 1983) na temat ochrony danych o charakterze osobistym wykorzystywanych w badaniach naukowych i w statystyce (zwłaszcza zasady 2, 3.1, 3.2, 3.4, 4.1 i 4.3).

2. Etyka

   Różne dokumenty dotyczące etyki (WHO, Monachium 1982; Europejski Związek Lekarzy Specjalistów, Amsterdam 1979; Stały Komitet Lekarzy ECE, Dublin 1982) przewidują ograniczenia tylko względem danych personalnych i dopuszczają wykorzystanie danych przy zachowaniu określonych warunków w celach naukowych i statystycznych; dane czysto statystyczne, zawierające wiadomości, które pozwalają zidentyfikować chorego, muszą być bezwzględnie oddzielone od danych o charakterze medycznym, zawierających na przykład wiadomości o diagnozach i sposobach leczenia, które muszą być anonimowe.

3. Moralność religijna

a) Katolicka. Nie wydaje się, aby zachowanie tajemnicy zawodowej było moralnym obowiązkiem, gdy dane nie zawierają nazwisk chorych, tylko informacje naukowe, których ujawnienie, w stosownym momencie, może pomóc uczonym przyczyniać się do wspólnego dobra [Sobór Watykański II, lnter Mirifica, n. 5, AAS 56 (1964), s. 145-157].
b) Protestancka. Swoboda informacji zależy od jawności i zrównania możliwości komunikacji, które są podstawą zdrowia, kultury i cywilizacji. Zrozumiałe jest jednak, że taka swoboda, jak i wszystkie inne, kończy się tam, gdzie zaczyna się wolność i szacunek dla innych.
c) Żydowska. Należy zrobić wszystko, co pozwoli pogłębić wiedzę przyczyniającą się do rozwoju opieki medycznej. Tu nie może być żadnych ograniczeń. Rządy oraz służby sanitarne i socjalne muszą sprzyjać swobodnemu obiegowi informacji, nie tylko w celu niesienia pomocy, ale przede wszystkim dlatego, aby inne kraje mogły unikać tych samych chorób. Chociaż istnieje konieczność swobodnego przepływu informacji, zachowanie tajemnicy zawodowej powinno obowiązywać. Banki danych mogą podawać wiadomości ogólne, nigdy osobiste. Swobodny obieg informacji jest niezbędnym etapem rozwoju medycyny i dlatego musi być utrzymywany i wspierany wszelkimi sposobami.
d) Muzułmańska. Banki danych medycznych są źródłem informacji naukowych, wykorzystywanych w celach poznawczych i epidemiologicznych. W tym sensie służą one nauce i postępowi w dziedzinie terapii. W wymiarze, w którym dane te nie mają charakteru osobistego, mogą być szeroko wykorzystywane w interesie społecznym, ponieważ sprzyja to postępowi nauk medycznych.
e) Buddyjska. Zdanie podobne do zdania innych religii.

Powrót do strony głównej

Opracowano na podstawie "Medycyna a prawa człowieka"
- książki wydanej w porozumieniu z Europejskim Sekretariatem ds. Wydawnictw Naukowych (SEPS)
- inicjatorem jej przekładu na język polski - przy współudziale Rady Europy.
Przełożyła Iwona Kaczyńska. Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 1996.
Opublikowano w Internecie za zgodą wydawcy.

Oprac.: lek. Jarosław Kosiaty, e-mail: jkosiaty@esculap.pl
Adres serwisu: etyka.doktorzy.pl