Przypadek 42

PRAWO DO INFORMACJI O SKUTKACH LECZENIA

Mężczyzna, 38 lat, przeprowadzono operację (sympatektomię lędźwiową), z powodu zapalenia tętnic kończyn dolnych, bez uprzedzenia o możliwych konsekwencjach. W rezultacie operacji - całkowita impotencja.

Powrót do strony głównej

1. Prawo międzynarodowe

   Ponieważ całkowita impotencja (generandi) stanowi nieodwracalną utratę prawa do prokreacji, przewidzianego we wszystkich międzynarodowych dokumentach dotyczących praw człowieka (art. 12 Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka; art. 23 (1) i (2) Paktu Cywilnego; art. 12 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka), konieczna jest uprzednia i całkowicie świadoma zgoda pacjenta na przeprowadzenie operacji. Stąd wynika, że chory musi być dokładnie poinformowany o swojej chorobie i konsekwencjach terapii. Wyjątki mogą być dopuszczalne w nadzwyczajnych sytuacjach.

2. Etyka

   Lekarz powinien uzyskać świadomą zgodę pacjenta, opartą na dokładnej informacji, której udzielenia wymagają: WHO: (Deklaracja z Lizbony, 1981, Deklaracja z Helsinek, 1964, poprawiona w 1983, Deklaracja z Wenecji, 1983); Światowa Organizacja Psychiatrów (Hawaje 1983); Międzynarodowa Konferencja Organizacji Medycznych (problemy transplantacji, Manila 1981, problemy pomocy lekarskiej, 1983); Międzynarodowa Rada Służb Medycznych Zakładów Penitencjarnych (Ateny 1979).

3. Moralność religijna

a) Katolicka. Z punktu widzenia moralności można oczekiwać zgody chorego w momencie, w którym powierza on swoją osobę opiece lekarza [Pius XII, AAS 46 (1954), s. 591], po otrzymaniu pełnej informacji na temat skutków leczenia. Problem, czy powiedzieć prawdę ciężko choremu, czy też ją zataić, nie ma jednoznacznego rozwiązania. W zasadzie prawda jest kryterium moralności i musi być powiedziana w takiej mierze, aby chory odniósł z tego jak największą korzyść. Prośba i żądanie chorego muszą być wzięte pod uwagę.
b) Protestancka. Dla kogo jest bardziej kłopotliwa ta sytuacja? Dla chorego, który pyta, co mu się stało, czy dla lekarza, który nie może dłużej pozostawać w niejasnej sytuacji odnośnie do stanu pacjenta? Te dwie osoby powinny więc znaleźć czas, aby pomówić o tym, co je do siebie zbliżyło, to jest o chorobie i sposobie leczenia, którego pacjent wymaga. Z perspektywy etyki nie chodzi o to, by uniknąć takiej konfrontacji, ale o to, by przyczynić się do jej urzeczywistnienia.
c) Żydowska. W świetle tych wszystkich informacji widać, że życie pacjenta jest najważniejsze oraz że lekarz ma prawo i obowiązek leczyć i przepisywać leki nawet bez zgody pacjenta. W przypadku odmowy mamy prawo zmusić go, aby stosował się do zaleceń lekarza. Nikt nie może narażać swojego życia na niebezpieczeństwo. Lekarz powinien zrobić wszystko, aby przekonać pacjenta lub jego rodzinę o konieczności leczenia i w ten sposób otrzymać zgodę chorego.
d) Muzułmańska. Przed każdą operacją chory musi być poinformowany o ewentualnych konsekwencjach, które mogą pogorszyć jego stan psychiczny lub fizyczny. Jednak tylko lekarz może podjąć decyzję, czy odstąpienie od operacji nie spowoduje zagrożenia życia chorego. W danym przypadku lekarz musi wtajemniczyć chorego i jego rodzinę we wszystkie te problemy. Obowiązkiem lekarza jest zrobić wszystko dla otrzymania zgody pacjenta.
e) Buddyjska. Zdanie podobne do zdania innych religii.

Powrót do strony głównej

Opracowano na podstawie "Medycyna a prawa człowieka"
- książki wydanej w porozumieniu z Europejskim Sekretariatem ds. Wydawnictw Naukowych (SEPS)
- inicjatorem jej przekładu na język polski - przy współudziale Rady Europy.
Przełożyła Iwona Kaczyńska. Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 1996.
Opublikowano w Internecie za zgodą wydawcy.

Oprac.: lek. Jarosław Kosiaty, e-mail: jkosiaty@esculap.pl
Adres serwisu: etyka.doktorzy.pl